WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Pochodne instrumenty finansowe objęte zakresem MSSF 9 Instrumenty finansowe zalicza się do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, z wyjątkiem instrumentów pochodnych stanowiących instrumenty zabezpieczające i objętych rachunkowością zabezpieczeń. Instrumenty pochodne na zakup i sprzedaż aktywów niefinansowych nabywane i utrzymywane w celu zabezpieczenia własnych potrzeb jako wyłączone z zakresu MSSF 9 Instrumenty finansowe nie podlegają wycenie na dzień bilansowy. Instrumenty pochodne objęte zakresem MSSF 9 Instrumenty finansowe wykazuje się jako aktywa, gdy ich wartość jest dodatnia, i jako zobowiązania – gdy ich wartość jest ujemna.
Na dzień bilansowy Grupa posiada następujące instrumenty pochodne objęte zakresem MSSF 9 Instrumenty finansowe:
Tabela 1
Eksportuj do Excela| Klasyfikacja | Rodzaj instrumentów | Ujęcie w skonsolidowanym sprawozdaniu z całkowitych dochodów |
|---|---|---|
| Instrumenty pochodne w rachunkowości zabezpieczeń | Swapy procentowe (Interest Rate Swap-IRS) zawarte w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami stóp procentowych z tytułu zadłużenia. Podlegają rachunkowości zabezpieczeń. | – wycena (efektywna część zabezpieczenia) w pozostałych całkowitych dochodach, przeniesienie do wyniku finansowego w momencie, gdy pozycja zabezpieczana wpływa na zysk lub stratę okresu, – wycena (nieefektywna część zabezpieczenia) w zysku lub stracie okresu |
| Instrumenty pochodne poza rachunkowością zabezpieczeń zaklasyfikowane do „aktywów/zobowiązań wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy” |
|
– przychody/(koszty) finansowe |
|
– przychody/(koszty) operacyjne | |
|
– przychody/(koszty) finansowe |
Rachunkowość zabezpieczeń
W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym ze zmianami stóp procentowych Grupa korzysta z finansowych instrumentów pochodnych typu swap procentowy (Interest Rate Swap). Instrumenty te zabezpieczają przepływy środków pieniężnych związane z zadłużeniem. Transakcje te są objęte rachunkowością zabezpieczeń.
W momencie ustanowienia zabezpieczenia Grupa formalnie wyznacza i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmuje się w następujący sposób:
- część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym, które stanowią efektywne zabezpieczenie ujmuje się bezpośrednio w pozostałych całkowitych dochodach oraz
- nieefektywną część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje się w wyniku finansowym jako zysk lub stratę bieżącego okresu.
Ujęte w pozostałych całkowitych dochodach zyski/straty z przeszacowania instrumentu zabezpieczającego ujmuje się bezpośrednio jako zysk lub stratę bieżącego okresu w momencie, w którym pozycja zabezpieczana wpływa na zysk lub stratę bieżącego okresu. W przypadku IRS korygowane są odpowiednio koszty odsetkowe z tytułu zadłużenia.
PROFESJONALNY OSĄD I SZACUNKI
Grupa dokonuje oszacowania wartości godziwej na każdy dzień bilansowy. Metodologia została przedstawiona poniżej. Na każdy dzień bilansowy Grupa bada efektywność zabezpieczenia.
Tabela 2
Eksportuj do Excela| Instrument pochodny | Metodologia ustalania wartości godziwej |
|---|---|
| IRS | Różnica zdyskontowanych odsetkowych przepływów pieniężnych opartych o zmienną stopę procentową oraz o stałą stopę procentową. Dane wejściowe stanowi krzywa stóp procentowych z serwisu Reuters. |
| CCIRS | Różnica zdyskontowanych odsetkowych przepływów pieniężnych strumienia płaconego i strumienia otrzymywanego, w dwóch różnych walutach, wyrażona w walucie wyceny. Dane wejściowe stanowią krzywe stóp procentowych, basis spready oraz fixing NBP dla odpowiednich walut z serwisu Reuters. |
| Kontrakty walutowe forward | Różnica zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych pomiędzy ceną terminową na dzień wyceny a ceną transakcyjną, przemnożona przez wartość nominalną kontraktu w walucie obcej. Dane wejściowe stanowią fixing NBP i krzywa stóp procentowych implikowana z transakcji fx swap dla odpowiedniej waluty z serwisu Reuters. |
| Kontrakty towarowe (forward, futures) |
Wartość godziwa transakcji terminowych na zakup i sprzedaż uprawnień do emisji CO2 , energii elektrycznej oraz innych towarów ustalana jest w oparciu o ceny notowane na aktywnym rynku lub w oparciu o przepływy pieniężne stanowiące różnicę pomiędzy indeksem referencji cenowej (krzywą forward) i ceną kontraktu. |
| W związku z opóźnieniem oddania do eksploatacji bloku energetycznego w Jaworznie, na dzień bilansowy Grupa posiadała istotną nadwyżkę uprawnień do emisji CO2 zakontraktowanych do nabycia celem umorzenia przez spółkę zależną w związku z emisją za rok 2020. Na dzień bilansowy Grupa zamierzała nabyć uprawnienia do emisji CO2 w terminie zapadalności, dlatego też kontrakty te ujmowane były jako wyłączone z MSSF 9 Instrumenty finansowe i tym samym nie były wyceniane do wartości godziwej na dzień bilansowy. |
Na dzień 31 grudnia 2020 roku Grupa posiada następujące instrumenty pochodne:
Eksportuj do Excela| Instrument | Opis |
|---|---|
| Instrumenty pochodne objęte rachunkowością zabezpieczeń | |
| IRS | Instrumenty IRS (Interest Rate Swap) służą zabezpieczeniu części ryzyka stopy procentowej w stosunku do przepływów pieniężnych związanych z ekspozycją na WIBOR 6M wyznaczonych w ramach dynamicznej strategii zarządzania ryzykiem, tj.:
Zgodnie z warunkami transakcji, Spółka płaci odsetki naliczone na podstawie stałej stopy procentowej w złotych, równocześnie otrzymując płatności według zmiennej stopy procentowej w złotych. |
| Instrumenty pochodne wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy nieobjęte rachunkowością zabezpieczeń | |
| CCIRS | Instrumenty pochodne CCIRS (Coupon Only Cross Currency Swap fixed-fixed) polegają na wymianie płatności odsetkowych od łącznej kwoty nominalnej 500 000 tysięcy euro. Termin zapadalności transakcji upływa w lipcu 2027 roku. Zgodnie z warunkami transakcji, Spółka płaci odsetki naliczone na podstawie stałej stopy procentowej w złotych, równocześnie otrzymując płatności według stałej stopy procentowej w euro. Instrumenty pochodne CCIRS mające na celu zabezpieczenie przepływów walutowych wygenerowanych przez płatności odsetkowe od wyemitowanych euroobligacji. |
| Forward/futures towarowy | Instrumenty pochodne (futures, forward) towarowe obejmują transakcje terminowe na zakup i sprzedaż uprawnień do emisji CO2 i innych towarów |
| Forward walutowy | Instrumenty pochodne typu forward walutowy mające na celu zabezpieczenie przepływów walutowych wygenerowanych z tytułu prowadzonej działalności. |
Wycenę instrumentów pochodnych na poszczególne dni bilansowe prezentuje poniższa tabela.
Eksportuj do Excela| Stan na 31 grudnia 2020 | Stan na 31 grudnia 2019 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Odniesiono w wynik finansowy |
Odniesiono w pozostałe całkowite dochody |
Ogółem | Odniesiono w wynik finansowy |
Odniesiono w pozostałe całkowite dochody |
Ogółem | |||
| Aktywa | Zobowiązania | Aktywa | Zobowiązania | |||||
| Instrumenty pochodne objęte rachunkowością zabezpieczeń |
||||||||
| IRS | (6 230) | (83 831) | – | (90 061) | 121 | 19 341 | 19 462 | – |
| Instrumenty pochodne wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy |
||||||||
| CCIRS | 3 268 | – | 5 023 | (1 755) | (12 885) | – | – | (12 885) |
| Forward/futures towarowy | 2 321 | – | 86 089 | (83 768) | 4 248 | – | 86 067 | (81 819) |
| Forward walutowy | 67 734 | – | 67 734 | – | (29 823) | – | – | (29 823) |
| Razem | 158 846 | (175 584) | 105 529 | (124 527) | ||||
| Długoterminowe | 36 041 | (73 739) | 20 352 | (16 848) | ||||
| Krótkoterminowe | 122 805 | (101 845) | 85 177 | (107 679) | ||||
Hierarchia wartości godziwej w odniesieniu do pochodnych instrumentów finansowych przedstawiała się następująco:
Eksportuj do Excela| Stan na 31 grudnia 2020 | Stan na 31 grudnia 2019 | |||
|---|---|---|---|---|
| Poziom 1 | Poziom 2 | Poziom 1 | Poziom 2 | |
| Aktywa | ||||
| Instrumenty pochodne-towarowe | 86 089 | – | 86 067 | – |
| Instrumenty pochodne-walutowe | – | 67 734 | – | – |
| Instrumenty pochodne-IRS | – | – | – | 19 462 |
| Instrumenty pochodne-CCIRS | – | 5 023 | – | – |
| Razem | 86 089 | 72 757 | 86 067 | 19 462 |
| Zobowiązania | ||||
| Instrumenty pochodne-towarowe | 83 768 | – | 81 819 | – |
| Instrumenty pochodne-walutowe | – | – | – | 29 823 |
| Instrumenty pochodne-IRS | – | 90 061 | – | – |
| Instrumenty pochodne-CCIRS | – | 1 755 | – | 12 885 |
| Razem | 83 768 | 91 816 | 81 819 | 42 708 |