21. Rzeczowe aktywa trwałe

WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCIKluczowe dla Grupy środki trwałe w poszczególnych segmentach to:

  • w obszarze Wytwarzanie:
    – kotły wraz z urządzeniami pomocniczymi, turbiny z generatorami, transformatory i stacje ciepłownicze, a także urządzenia do rozładunku, magazynowania i transportu paliwa, pompownie i instalacje odsiarczania, wytwornice pary, rozdzielnie, składowiska odpadów, magazyny i budynki, rozdzielnie najwyższych napięć;
    – stacje ciepłownicze, urządzenia do rozładunku paliwa i transportu, a także pompownie i stacje uzdatniania wody.
  • w obszarze Dystrybucja:
    – linie elektroenergetyczne położone na obszarze 57 tysięcy km kwadratowych, o łącznej długości około 242 tysiące km;
    – stacje elektroenergetyczne (około 61 tysięcy sztuk);
    – transformatory (około 59 tysięcy sztuk).
  • w obszarze Wydobycie:
    – obudowy zmechanizowane, szyby i upadowe wydobywcze oraz środki trwałe zlokalizowane w ścianach kopalni i w zakładzie przeróbki węgla;
    – koszty prac związanych z drążeniem wyrobisk chodnikowych produkcyjnych oraz skumulowane koszty prac związanych ze zbrojeniem ścian.
  • w obszarze Odnawialnych źródeł energii::
    – elektrownie wiatrowe, turbozespoły wodne, budynki elektrowni wodnych oraz jazy, zapory i urządzenia hydrotechniczne.

Rzeczowe aktywa trwałe wycenia się według kosztu pomniejszonego o skumulowane odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu utraty wartości. Koszt obejmuje:

  • cenę nabycia lub koszt wytworzenia,
  • koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania,
  • przewidywany koszt demontażu, usunięcia rzeczowych aktywów trwałych oraz przywrócenia do stanu pierwotnego miejsca, w którym dany składnik aktywów się znajduje (politykę rachunkowości w zakresie tworzenia rezerw na te koszty przedstawiono w nocie 41 niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego),
  • koszty finansowania zewnętrznego.

Na dzień nabycia składnika rzeczowych aktywów trwałych są identyfikowane i wyodrębniane wszystkie istotne elementy wchodzące w skład danego składnika aktywów, mające różny okres ekonomicznej użyteczności (komponenty). Komponentem składników rzeczowych aktywów trwałych są również koszty remontów kapitalnych, przeglądów okresowych oraz koszty wymiany głównych części składowych. Grupa ujmuje jako odrębne pozycje rzeczowych aktywów trwałych specjalistyczne części zamienne oraz sprzęt serwisujący, jeżeli ich okres użytkowania wynosi więcej niż 1 rok.

Podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych stanowi cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego pomniejszone o jego wartość rezydualną. Amortyzacja następuje na podstawie planu amortyzacji określającego przewidywany okres użytkowania środka trwałego. Rzeczowe aktywa trwałe (w tym komponenty) są amortyzowane liniowo przez ich przewidywany okres użytkowania, z wyjątkiem gruntów i środków trwałych w budowie, które nie podlegają amortyzacji. Specjalistyczne części zamienne oraz sprzęt serwisujący są amortyzowane przez okres użytkowania środka trwałego, którego dotyczą.

Koszty finansowania zewnętrznego

Koszty finansowania zewnętrznego są kapitalizowane jako część kosztu wytworzenia lub ceny nabycia dostosowywanych składników aktywów trwałych. Na koszty finansowania zewnętrznego składają się przede wszystkim odsetki od finansowania specyficznego i ogólnego wyliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej oraz różnice kursowe powstałe w związku z finansowaniem w walucie obcej w stopniu, w jakim uznawane są za korektę kosztów odsetek. Kapitalizacji podlega także efektywna część zabezpieczenia dla kontraktów spełniających warunki rachunkowości zabezpieczeń i zawieranych w związku z finansowaniem budowy aktywów trwałych.

Kwotę kosztów ogólnego finansowania zewnętrznego podlegającą aktywowaniu określa się poprzez zastosowanie stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na dostosowywane składniki aktywów. Stopa kapitalizacji stanowi średnią ważoną stopę wszystkich kosztów finansowania zewnętrznego dotyczących finansowania zewnętrznego stanowiących zobowiązania w danym okresie, ale innych niż finansowanie specyficzne.

Nieodpłatnie otrzymane środki trwałe i opłaty przyłączeniowe oraz dotacje do aktywów

Nieodpłatnie otrzymane środki trwałe oraz opłaty przyłączeniowe ujmowane są początkowo w cenie nabycia odpowiadającej szacowanej wartości godziwej lub wartości otrzymanych środków pieniężnych stanowiących dotacje do aktywów. Przychody z tytułu nieodpłatnie otrzymanych środków trwałych sfinansowanych z dotacji są wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako rozliczenia międzyokresowe przychodów i rozpoznawane jako pozostałe przychody operacyjne w sposób współmierny do odpowiadających im kosztów amortyzacji otrzymanych lub nabytych składników rzeczowych aktywów trwałych.

PROFESJONALNY OSĄD I SZACUNKI

Utrata wartości

Grupa ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika rzeczowych aktywów trwałych. Testy na utratę wartości rzeczowych aktywów trwałych są przeprowadzane zgodnie z polityką rachunkowości określoną w nocie 11 niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Średnie pozostałe okresy użytkowania poszczególnych grup środków trwałych

Eksportuj do Excela
Grupa rodzajowa Średni pozostały okres amortyzacji w
latach
Budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej 20 lat
Urządzenia techniczne i maszyny 15 lat
Wyrobiska górnicze 2 lata
Inne środki trwałe 4 lata

Metoda amortyzacji, stawka amortyzacyjna oraz wartość rezydualna rzeczowych aktywów trwałych podlegają weryfikacji, co najmniej na koniec każdego roku obrotowego, a ewentualne korekty odpisów amortyzacyjnych dokonywane są z efektem od początku okresu sprawozdawczego, w którym zakończono weryfikację. Przeprowadzona w 2020 roku weryfikacja okresów ekonomicznej użyteczności rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych najistotniej wpłynęła na koszty amortyzacji w segmencie Dystrybucja – spadek kosztów amortyzacji o 21 900 tysięcy złotych. Wpływ na koszty amortyzacji w pozostałych segmentach nie był istotny.

Rok zakończony 31 grudnia 2020 roku

Eksportuj do Excela
Grunty Budynki, lokale
i obiekty
inżynierii
lądowej
i wodnej
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Wyrobiska
górnicze
Inne środki
trwałe
Środki trwałe w
budowie
Rzeczowe
aktywa trwałe
razem
WARTOŚĆ BRUTTO

Bilans otwarcia

140 554 25 480 506 20 297 298 265 001 957 959 7 777 093 54 918 411
Zakup bezpośredni 1 174 3 214 919 3 216 093
Koszty finansowania zewnętrznego 226 734 226 734
Rozliczenie środków trwałych w budowie 1 506 4 271 288 5 259 603 41 678 (9 574 075)
Sprzedaż (401) (14 134) (107 667) (7 991) (335) (130 528)
Likwidacja (8) (70 320) (281 474) (146 708) (11 440) (509 950)
Nieodpłatne otrzymanie 1 043 11 476 12 519
Przekazanie do/z aktywów przeznaczonych do zbycia (2 145) (1 788 629) (1 863 727) (55 179) (100 926) (3 810 606)
Koszty komponentów remontowych 194 987 194 987
Wytworzenie we własnym zakresie 138 625 180 305 318 930
Koszty demontażu farm wiatrowych oraz likwidacji zakładów górniczych 71 663 8 286 79 949
Przychody z rozruchu (161 834) (161 834)
Pozostałe zmiany 733 (2 367) 12 872 (2 626) 19 726 28 338
Różnice kursowe z przeliczenia jednostki zagranicznej 20 18 38
Bilans zamknięcia 141 282 27 959 483 23 325 211 258 092 922 419 1 776 594 54 383 081
SKUMULOWANA AMORTYZACJA (UMORZENIE)

Bilans otwarcia

(341) (10 756 599) (12 008 192) (116 238) (655 060) (282 910) (23 819 340)
Amortyzacja za okres (831 008) (771 850) (92 210) (65 278) (65) (1 760 411)
Zwiększenie odpisów aktualizujących (15) (1 273 941) (1 806 495) (76 149) (5 475) (149 509) (3 311 584)
Zmniejszenie odpisów aktualizujących 2 851 3 580 210 140 061 146 702
Sprzedaż 168 168 104 859 7 825 126 226
Likwidacja 62 191 273 578 146 708 11 432 493 909
Przekazanie do/z aktywów przeznaczonych do zbycia 742 912 872 164 38 410 13 874 1 667 360
Pozostałe zmiany 35 (1 248) 1 941 (32) 696
Różnice kursowe z przeliczenia jednostki zagranicznej (11) (13) (24)
Bilans zamknięcia (188) (12 040 185) (13 333 615) (137 889) (666 008) (278 581) (26 456 466)
WARTOŚĆ NETTO NA POCZĄTEK OKRESU 140 213 14 723 907 8 289 106 148 763 302 899 7 494 183 31 099 071
WARTOŚĆ NETTO NA KONIEC OKRESU 141 094 15 919 298 9 991 596 120 203 256 411 1 498 013 27 926 615
w tym segmenty operacyjne:
Wydobycie 3 144 310 588 188 256 115 469 3 534 187 483 808 474
Wytwarzanie 40 383 2 077 270 3 645 017 6 900 104 368 5 873 938
Odnawialne źródła energii 796 885 214 1 258 737 1 184 29 670 2 175 601
Dystrybucja 79 913 12 127 222 4 773 285 221 908 1 028 481 18 230 809
Inne segmenty oraz pozostała działalność 16 858 519 004 519 004 4 734 22 885 148 011 837 793

Rok zakończony 31 grudnia 2019 roku (dane przekształcone)

Eksportuj do Excela
Grunty Budynki, lokale
i obiekty
inżynierii
lądowej
i wodnej
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Wyrobiska
górnicze
Inne środki
trwałe
Środki trwałe w
budowie
Rzeczowe
aktywa trwałe
razem
WARTOŚĆ BRUTTO

Bilans otwarcia

125 869 23 775 062 19 133 480 221 074 943 340 6 376 491 50 575 316
Zakup bezpośredni 1 714 3 251 159 3 252 873
Koszty finansowania zewnętrznego 183 439 183 439
Rozliczenie środków trwałych w budowie 14 006 1 395 272 924 748 53 706 (2 387 732)
Sprzedaż (39) (3 264) (94 428) (26 460) (47) (124 238)
Likwidacja (10) (62 965) (101 672) (124 816) (11 285) (300 748)
Nieodpłatne otrzymanie 17 107 232 17 339
Przekazanie do/z aktywów przeznaczonych do zbycia (64) (13 636) (46) (175) (13 921)
Koszty komponentów remontowych 193 955 193 955
Wytworzenie we własnym zakresie 184 542 99 509 284 051
Nabycie przedsięwzięcia 592 270 463 441 138 712 193
Koszty demontażu farm wiatrowych oraz likwidacji zakładów górniczych 101 182 2 102 103 284
Pozostałe zmiany 200 1 285 (8 256) (17 513) (1 168) 60 319 34 867
Różnice kursowe z przeliczenia jednostki zagranicznej 1 1
Bilans zamknięcia 140 554 25 480 506 20 297 298 265 001 957 959 7 777 093 54 918 411
SKUMULOWANA AMORTYZACJA (UMORZENIE)

Bilans otwarcia

(404) (9 599 896) (10 765 131) (52 458) (611 258) (139 502) (21 168 649)
Amortyzacja za okres (829 750) (797 235) (95 837) (74 362) (915) (1 798 099)
Zwiększenie odpisów aktualizujących (426 283) (698 406) (92 759) (6 592) (148 752) (1 372 792)
Zmniejszenie odpisów aktualizujących 65 35 438 53 208 102 522 89 335
Sprzedaż 2 143 91 800 24 963 118 906
Likwidacja 55 449 95 937 124 816 11 249 287 451
Przekazanie do/z aktywów przeznaczonych do zbycia 9 666 38 163 9 867
Pozostałe zmiany (2) (3 366) 11 597 676 5 737 14 642
Różnice kursowe z przeliczenia jednostki zagranicznej (1) (1)
Bilans zamknięcia (341) (10 756 599) (12 008 192) (116 238) (655 060) (282 910) (23 819 340)
WARTOŚĆ NETTO NA POCZĄTEK OKRESU  125 465 14 175 166 8 368 349 168 616 332 082 6 236 989 29 406 667
WARTOŚĆ NETTO NA KONIEC OKRESU  140 213 14 723 907 8 289 106 148 763 302 899 7 494 183 31 099 071
w tym segmenty operacyjne:
Wydobycie 3 146 377 857 281 925 144 613 6 980 288 647 1 103 168
Wytwarzanie* 42 477 1 373 573 1 968 604 23 488 6 167 240 9 575 382
Odnawialne źródła energii 807 917 144 1 329 333 1 511 1 511 2 250 306
Dystrybucja 76 924 11 558 666 4 590 377 252 469 1 002 867 17 481 303
Inne segmenty oraz pozostała działalność 16 859 496 667 118 867 4 150 18 451 33 918 688 912

* Dane segmentu Wytwarzanie za okres porównywalny zawierają aktywa spółki zależnej TAURON Ciepło Sp. z o.o. klasyfikowane na dzień 31 grudnia 2020 roku do aktywów zaklasyfikowanych jako przeznaczone do sprzedaży.

W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku Grupa dokonała zakupu rzeczowych aktywów trwałych (wliczając skapitalizowane koszty finansowania zewnętrznego) w kwocie 3 442 827 tysięcy złotych.

 

Największe zakupy dokonane zostały w związku z inwestycjami w następujących segmentach operacyjnych:

Tabela 1

Eksportuj do Excela
Segment operacyjny Rok zakończony
31 grudnia 2020
Rok zakończony
31 grudnia 2019
(dane przekształcone)
Dystrybucja 1 844 732 1 744 031
Wytwarzanie 1 154 254 1 292 561
Wydobycie 190 544 285 257

Średnia stopa kapitalizacji kosztów finansowania zewnętrznego w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku wyniosła 4,14%, a w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2019 wyniosła 3,28%.
Główne zadania inwestycyjne realizowane przez Grupę w roku obrotowym 2020 opisane zostały w punkcie 1.5.1. Sprawozdania Zarządu z działalności TAURON Polska Energia S.A. oraz Grupy Kapitałowej TAURON za rok obrotowy 2020.

 

Odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe miały wpływ na wynik następujących segmentów operacyjnych:

Rok zakończony 31 grudnia 2020 roku

Eksportuj do Excela
Wytwarzanie Wydobycie Dystrybucja Pozostałe Razem
Zwiększenie odpisów aktualizujących (2 622 138) (685 382) (4 056) (8) (3 311 584)
Zmniejszenie odpisów aktualizujących 4 096 140 061 2 542 3 146 702
Łączny wpływ na wynik okresu (2 618 042) (545 321) (1 514) (5) (3 164 882)

Rok zakończony 31 grudnia 2019 roku (dane przekształcone)

Eksportuj do Excela
Wytwarzanie Wydobycie Dystrybucja Pozostałe Razem
Zwiększenie odpisów aktualizujących (694 044) (676 610) (2 138) (1 372 792)
Zmniejszenie odpisów aktualizujących 59 506 3 867 25 962 89 335
Łączny wpływ na wynik okresu (634 538) (676 610) 1 729 25 962 (1 283 457)