Strategia i model biznesowy Grupy TAURON w kontekście wymagań dla ochrony klimatu

Mając świadomość postępujących zmian klimatu i ich skutków, jak również ważnej roli i zadań sektora elektroenergetycznego w szeroko rozumianym przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną, Grupa TAURON podejmuje działania dążące do zmniejszenia negatywnego oddziaływania na klimat i środowisko oraz możliwie dużego wykorzystania szans z tym procesem związanych.

Grupa została zorganizowana w długim łańcuchu działalności, obejmującym  wszystkie etapy budowania wartości: od pozyskania paliwa przez wytworzenie energii, aż po sprzedaż tego produktu odbiorcy finalnemu. Taka organizacja pozwala wpływać na jakość realizowanych procesów na każdym etapie generowania wartości, a tym samym optymalizować oraz, jeżeli zachodzi taka potrzeba, zmieniać sposób prowadzenia biznesu, tak aby odpowiadać na bieżące i przyszłe wyzwania. Grupa TAURON zmienia się w kierunku realizacji założeń Europejskiego Zielonego Ładu, czego wyrazem jest m.in. Zielony Zwrot TAURONA. Dla branży energetycznej wpływ klimatu to zarówno zjawiska atmosferyczne, jak i zmiany regulacyjne oraz zmiany postaw klientów. Wszystko to nie pozostaje bez znaczenia dla modelu biznesowego i Strategii.

Zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem, transformacja europejskiej gospodarki w kierunku zrównoważonej przyszłości przebiega na wielu płaszczyznach. Grupa TAURON dostrzega ryzyko znacznych zmian w obszarze regulacji zarówno europejskich, jak i i krajowych, ukierunkowanych na minimalizowanie negatywnego oddziaływania na klimat poprzez wprowadzanie dalszych ograniczeń dla energetyki węglowej, głównie zaostrzenie regulacji klimatycznych oraz odejście instytucji finansowych i ubezpieczycieli od współpracy z podmiotami posiadającymi aktywa węglowe. Powyższe jest główną determinantą dla rozwoju OZE w Grupie TAURON, a także dla wdrażania zasad tzw. gospodarki obiegu zamkniętego. Należy jednak mieć świadomość obecnego miksu energetycznego Polski, w tym Grupy TAURON, opartego na paliwach kopalnych, historycznie związanego z posiadanymi dużymi zasobami węgla, zapewniającymi bezpieczeństwo energetyczne. Odejście branży energetycznej od tego modelu będzie procesem, który musi być rozłożony w czasie, i na który niezbędne będą fundusze zapewniające możliwości inwestycyjne oraz działania łagodzące skutki społeczne zachodzących zmian.

W celu ujednolicenia podejścia do finansowania zrównoważonych środowiskowo inwestycji utworzono, na poziomie Unii Europejskiej, ramy dla uczestników rynku finansowego, ale nie tylko, pozwalające klasyfikować działalność gospodarczą jako zrównoważoną środowiskowo. Takie podejście, przedstawione przede wszystkim w Komunikacie Komisji Europejskiej nr 2019/C 209/01 i dokumencie Taxonomy z czerwca 2019 r. oraz w Rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2019/2088 i 2020/852, pozwala w sposób jednolity wskazywać, które inwestycje i w  konsekwencji przychody mogą być kwalifikowane jako zrównoważone i tym samym przyczyniać się do realizacji celów środowiskowych. Za wkład w łagodzenie zmian klimatu przyjmuje się m.in. wytwarzanie i dystrybucję energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. W tym zakresie TAURON sukcesywnie zwiększa udział produkcji ze źródeł odnawialnych dzięki inwestycjom w elektrownie wiatrowe i fotowoltaiczne oraz modernizacji elektrowni wodnych. TAURON realizuje również program modernizacji i rozbudowy sieci dystrybucyjnej, dzięki czemu możliwe jest przyłączanie kolejnych źródeł odnawialnych, w tym prosumenckich.

Zgodnie z przyjętą w maju 2019 r. Aktualizacją Kierunków Strategicznych, do 2030 r. Grupa TAURON obniży emisyjność o ponad 50%.

W zakresie ochrony zasobów wodnych w TAURONIE przykłada się dużą wagę do oszczędzania wody w procesach technologicznych, np. poprzez stosowanie zamkniętych obiegów chłodzących w elektrowniach konwencjonalnych. W przypadku elektrowni wodnych spełniane są wymogi środowiskowe, np. poprzez zabudowę i utrzymywanie układów umożliwiających migrację ryb (tzw. przepławki).

W Grupie TAURON, ze względu na przyjęty model biznesowy, istotną kwestią jest stosowanie założeń gospodarki o obiegu zamkniętym. W szczególności dotyczy to początkowych ogniw łańcucha wartości. W obszarze wydobycia jako produkt uboczny wydobywana jest skała płonna, a w obszarze wytwarzania konwencjonalnego powstają popioły i żużle. Grupa TAURON dąży do tego, aby 100% swych odpadów paleniskowych i pogórniczych zamieniać w produkty. Dzięki podjętym działaniom stają się one produktami wykorzystywanymi, np. drogownictwie, przemyśle budowlanym, czy jako materiał do budowy wałów przeciwpowodziowych.

Kolejnym działaniem związanym z osiąganiem celów środowiskowych, realizowanym w ramach Grupy TAURON, jest zapobieganie zanieczyszczeniom. Jest to osiągane głównie przez działania inwestycyjne i modernizacyjne, polegające na zabudowie i eksploatacji ciągów technologicznych oczyszczających spaliny (np. elektrofiltry, odsiarczanie i odazotowanie spalin) i ścieki (oczyszczalnie ścieków) oraz takiej organizacji procesów, aby do minimum ograniczyć powstawanie odpadów.

Podjęte działania i osiągnięte rezultaty związane z ochroną środowiska, w tym również związane ze zużyciem wody i zagospodarowaniem odpadów zamieszczono w sekcji Polityka  Środowiskowa Grupy TAURON.

Ze względu na wykorzystywane technologie, działalność biznesowa w branży energetycznej może oddziaływać na klimat, w szczególności emisje pochodzą ze źródeł spalania paliw kopalnych, czy osuszanie i degradację terenu poprzez działalność górniczą. Dzięki modernizacjom konwencjonalnych jednostek wytwórczych, rozbudowie mocy odnawialnych źródeł energii, wychwytywaniu i wykorzystywaniu gospodarczym metanu z pokładów węgla, ograniczaniu strat w dystrybucji energii elektrycznej i ciepła czy wycofywaniu nieefektywnych bloków węglowych, Grupa TAURON ogranicza negatywne oddziaływanie na środowisko i klimat.

Można również wskazać pozytywne oddziaływanie hydroelektrowni, jak np. piętrzenie wody i jej gromadzenie w okresach znacznych opadów oraz uwalnianie w okresach suszy, co nie tylko pozwala ograniczyć skutki suszy, ale również zmniejsza ryzyko podtopień czy powodzi. Rozbudowa infrastruktury ciepłowniczej umożliwia zastępowanie nieekologicznych indywidualnych kotłów węglowych ciepłem sieciowym. Modernizacja i rozbudowa sieci dystrybucyjnej energii elektrycznej wpływa na poprawę pewności dostaw oraz możliwości przyłączania coraz większej liczby rozproszonych wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł, w tym prosumentów. Poprzez działania inwestycyjne w Grupie TAURON sukcesywnie rośnie produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, przyczyniając się do łagodzenia zmian klimatu.

Produkcja energii w Grupie TAURON ze źródeł odnawialnych, w podziale na technologie wytwarzania i z pozostałych źródeł w 2020 r., została zaprezentowana w sekcji Polityka Klimatyczna Grupy TAURON.

W razie braku oczekiwanego ograniczenia wzrostu temperatury podejmowane środki i działania będą musiały mieć charakter bardziej radykalny, a ich realizacja będzie musiała być znacznie przyspieszona. Poniższa tabela prezentuje nasze rozumienie obecnej sytuacji i działań w zakresie odporności modelu biznesowego na zmiany klimatu.

* Głównymi determinantami dla sformułowania odpowiednich zapisów są: 1) Uchwalenie Polityki Energetycznej Polski; 2) Wyniki prac rządowych w zakresie rozwiązań systemowych dla górnictwa węgla i energetyki konwencjonalnej.

Przy scenariuszu zakładającym ocieplenie na poziomie najwyżej 2⁰C, zmiany w otoczeniu zewnętrznym będą przebiegać ewolucyjnie, będąc efektem rosnącej świadomości społeczeństwa i przedsiębiorców i coraz większej dostępności nowych technologii. Jeżeli działaniami ewolucyjnymi nie uda się powstrzymać wzrostu temperatury i prognozy  wskazywać będą, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo przekroczenia wzrostu średniej temperatury o ponad 2°C powyżej wartości z epoki przedprzemysłowej, zmiany w otoczeniu zewnętrznym, w szczególności w obszarze regulacji, organizacji systemu energetycznego i modelu wytwarzania energii oraz świadomości i zachowań klientów, będą bardzo głębokie. Dziś przeciwdziałanie zmianom klimatycznym możemy planować z uwzględnieniem dostępnych technologii i najlepszej wiedzy oraz, co bardzo istotne, dostępności środków finansowych. Ewentualne pojawienie się nowoczesnych i przełomowych rozwiązań technologicznych oraz ich komercjalizacja mogą doprowadzić do zasadniczych zmian modelu funkcjonowania całej energetyki.

Rosnąca świadomość energetyczna w połączeniu ze wzrastającym kosztem energii powodować będzie coraz większe i narastające zainteresowanie efektywnością energetyczną, oszczędnością energii oraz produkcją energii z odnawialnych źródeł. Coraz więcej klientów akceptować będzie wyższe koszty energii, o ile produkowana ona będzie bez negatywnego wpływu na klimat. Presja społeczna i regulacje powodują wprowadzanie w kraju coraz bardziej restrykcyjnych norm środowiskowych i rosnące opodatkowanie emisji CO₂ (opłaty za emisję CO₂). Ciągły wzrost cen uprawnień do emisji CO₂ związany jest również ze stosowaniem mechanizmów regulacyjnych, skutkujących zmniejszeniem podaży uprawnień do emisji, zobowiązania unijne do redukcji emisji o 55% w 2030 r. będą realizowane właśnie poprzez kontrole podaży – dlatego tak ważny jest rozwój nisko- i zeroemisyjnych źródeł energii. W drugiej połowie dekady spodziewane jest wydanie kolejnej wersji Konkluzji BAT. Dostosowanie jednostek węglowych do zaostrzonych norm emisyjnych może okazać się niemożliwe technologiczne dla starszych źródeł lub w ostateczności bardzo kosztowne i w konsekwencji ekonomicznie nieuzasadnione. W odpowiedzi na powyższe już dzisiaj w Grupie TAURON zakłada się więc stopniowe wycofywanie starych jednostek węglowych. Pierwszym z takich kroków było trwałe wyłączenie z eksploatacji na przełomie 2020 i 2021 roku jednostek węglowych o łącznej mocy 970MW. Zgodnie ze Strategią stopniowo, do 2030 r., wycofywane będą kolejne jednostki węglowe.

Poprawa efektywności energetycznej oraz poziomy emisji gazów cieplarnianych w 2020 r. zostały zaprezentowane w sekcji Polityka Klimatyczna Grupy TAURON.

Nowe wymogi UE wobec instytucji finansowych powodują praktycznie odcięcie technologii węglowych od europejskich źródeł finansowania. W tym samym czasie inwestorzy i instytucje finansowe chętnie uczestniczą w rozwoju OZE. Zakładamy, że żadne pomocowe środki europejskie nie będą dostępne na rozwój sektora wytwarzania energii opartej na węglu, a dla źródeł opartych na gazie dostęp ten będzie ograniczany. Dla sektora wytwarzania energii elektrycznej i ciepła fundusze pomocowe kierowane będą wyłącznie na restrukturyzację i łagodzenie skutków społecznych oraz transformację miksu wytwórczego w kierunku wytwarzania energii z OZE. Grupa TAURON pozyskuje finansowanie wspierające Zielony Zwrot TAURONA, przeznaczając środki na inwestycje wnoszące wkład w realizację celów środowiskowych – głównie w obszarze dystrybucji energii elektrycznej i odnawialnych źródeł wytwarzania.

Zestawienie pozyskanych środków na inwestycje proklimatyczne zamieszczono w sekcji Strategiczna Agenda Badawcza.

W zakresie odnawialnych źródeł energii technologią, która może odegrać istotną rolę w obecnej dekadzie jest morska energetyka wiatrowa. Zakłada się, że w pierwszej fazie wsparcie uzyskają projekty o sumarycznej mocy ok. 5,9 GW, w drugiej fazie, po 2025 r., w wyniku aukcji moc ta może zostać zwiększona o kolejne ok. 5 GW. Należy wspomnieć, że na poziomie UE strategia offshore zakłada budowę ponad 300 GW mocy do 2050 r. w ramach rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Aby w pełni wykorzystać ten potencjał, konieczne jest rozwijanie technologii pozwalających na magazynowanie energii. Jednym z takich rozwiązań jest produkcja wodoru przy wykorzystaniu energii elektrycznej z odnawialnych źródeł. Europejska strategia wodorowa przewiduje do 2030 r. budowę ok. 40 MW mocy w elektrolizerach współpracujących ze źródłami odnawialnymi i dalsze rozwijanie tej technologii do 2050 r. Trwają prace nad „Polską Strategią Wodorową do roku 2030”. W projekcie dokumentu założono, że działania te będą obejmować zarówno branżę energetyczną, ale również transport i przemysł. TAURON wpisując się we wskazane trendy, zarówno rozwija technologie magazynowania energii, ale również realizuje działania ukierunkowane na rozwój morskiej energetyki wiatrowej – m.in. w 2020 r. podpisana została umowa o współpracy w zakresie wspólnej realizacji projektów morskich farm wiatrowych w polskiej strefie ekonomicznej. TAURON informował inwestorów o tym wydarzeniu w raporcie bieżącym nr 56/2020 z 29 grudnia 2020. W styczniu 2021 r. PGE, Enea i TAURON zawarły również list intencyjny dotyczący współpracy w zakresie morskiej energetyki wiatrowej.

Zwiększający się udział elektrowni wiatrowych w miksie produkcyjnym spowoduje wzrost zmienności cen. Podobna sytuacja występuje w obszarze źródeł PV. Działające dzisiaj i prognozowane instalacje prosumenckie oraz wielkoskalowe powodują i powodować będą jeszcze większą zmienność ceny. Energia elektryczna w szczytowych godzinach produkcji źródeł odnawialnych będzie tania, wobec czego prawdopodobnie pogorszy to efektywność ekonomiczną tych instalacji. Rozwiązaniem dla tego zjawiska jest dywersyfikacja technologii. Grupa TAURON nie koncentruje się na jednej technologii produkcji energii z odnawialnych źródeł. Kolejnym rozwiązaniem tego problemu mogą być technologie magazynowania energii – zarówno w magazynach opartych o ogniwa elektrochemiczne, jak i produkcji i magazynowaniu wodoru z wykorzystaniem nadmiarowej, taniej energii elektrycznej. Dziś obie te technologie magazynowania energii są rozwijane w Grupie TAURON.

Wzrastająca liczba niesterowalnych źródeł OZE, a także zwiększająca się liczba instalacji prosumenckich coraz bardziej wpływa na system energetyczny tak od strony technicznej, jak i handlowej. Wzrost efektywności energetycznej klientów i wzrastająca produkcja z instalacji prosumenckich powodują spadek zapotrzebowania w źródłach systemowych. Ten trend w połączeniu ze wzrastającymi cenami paliw kopalnych i/lub wzrostem związanych z nimi kosztów środowiskowo-klimatycznych (emisja CO₂ i koszty pozostałych emisji), powoduje, że rola elektrowni systemowych (w szczególności opalanych węglem), przesunie się w niedalekiej przyszłości z pozycji źródeł podstawowych na uzupełniające i stabilizujące.

Sieci przesyłowe i dystrybucyjne zmieniają swój charakter. Spowodowane jest to głównie rozwojem energetyki rozproszonej i wymaga inwestycji w rozbudowę i przystosowanie sieci do przepływów dwukierunkowych. Na rozwiązania techniczne i topologię sieci istotnie wpływają również ekstremalne zjawiska pogodowe. Wzrastająca ich ilość i siła powoduje konieczność stosowania rozwiązań odpornych, w szczególności na silne wiatry. Oznacza to konieczność budowy sieci kablowych i izolowanych (dla sieci średnich i niskich napięć) oraz modernizację sieci z izolacją powietrzną, w szczególności w terenach zabudowanych i leśnych. TAURON Dystrybucja, będący Operatorem Sieci Dystrybucyjnej, od lat realizuje zadania inwestycyjne poprawiające jakość i niezawodność dostaw energii elektrycznej, głównie poprzez automatyzację, modernizację istniejącej sieci i jej rozbudowę. Działania te usprawniają zarządzanie siecią, pozwalają szybciej reagować na zakłócenia pracy sieci, umożliwiają przyłączanie kolejnych odnawialnych źródeł energii oraz, m.in. dzięki kablowaniu, zmniejszają możliwość negatywnego oddziaływania zjawisk pogodowych i klimatycznych na sieć.

Zmiany klimatyczne obserwowane w ostatnich latach nie wpływają znacząco na sposób wykorzystania kapitałów naturalnych Grupy TAURON. Wzrost temperatury związany ze zmianami klimatu negatywnie wpływa na produkcję elektrowni wodnych (poprzez zjawisko suszy hydrologicznej), ale dzięki rozwojowi wytwarzania w technologii fotowoltaicznej oraz wiatrowej, w tym na morzu, Grupa będzie mogła wykorzystywać w jeszcze większym stopniu te odnawialne źródła wytwórcze. W dłuższej perspektywie, oddziaływanie Grupy TAURON na zasoby naturalne będzie się zmniejszało, zarówno za sprawą konieczności spełnienia spodziewanych zaostrzeń norm środowiskowych i polityki klimatycznej, poprzez inwestycje w nowe, nisko- i zeroemisyjne źródła, ale także dzięki trwałemu wyłączaniu wyeksploatowanych jednostek konwencjonalnych. Transformacja Grupy w kierunku energetyki nisko- i zeroemisyjnej wpłynie na model biznesowy, przesuwając w łańcuchu wartości miejsce generacji przychodów. Realizacja tego scenariusza będzie miała z kolei wpływ na kapitał ludzki, wywołując konieczność zmiany kwalifikacji części pracowników oraz zatrudnienia osób z nowymi umiejętnościami. Dzięki realizowanej transformacji pojawia się również szansa zainteresowania pracą w Grupie TAURON pracowników, oferując im możliwość budowania ścieżek kariery w obszarze OZE.  Wyzwania z tym związane i możliwość pracy w stabilnej branży stanie się jednym z czynników zmieniających postrzeganie energetyki przez młode pokolenia, jako nowoczesnej i neutralnej dla klimatu.

Więcej na temat kapitałów Grupy TAURON w sekcji Nasze kapitały.

Dodać należy, iż Grupa TAURON nie wpływa istotnie na zmiany klimatu poprzez wylesianie, degradację lasów, czy zmiany użytkowania gruntów.

Mając na uwadze wskazane wyżej scenariusze i możliwe reakcje Grupy TAURON, w maju 2019 r. Zarząd TAURON Polska Energia przyjął Aktualizację Kierunków Strategicznych będących uzupełnieniem Strategii Grupy TAURON na lata 2016-2025.

PRZECZYTAJ TAKŻE:

Inwestycje strategiczne

Polityka Rekrutacji, Selekcji i Adaptacji Pracowników Spółek Grupy TAURON