Grupa TAURON na tle wyzwań światowych – zmiany klimatyczne i niewystarczalność zasobów

Czynniki istotne dla rozwoju Grupy TAURON Energetyka w perspektywie krótkoterminowej

Bezsprzecznie człowiek wpływa na klimat, a o fakcie tym świadczy wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze oraz odnotowywane ocieplenie. Nie ma również wątpliwości, co do związku między tym wzrostem, a zwiększeniem się poziomu temperatury na Ziemi. W ostatnich dekadach poziom dwutlenku węgla w atmosferze osiąga bardzo wysokie wartości. Odnotowujemy kolejne, niechlubne rekordy: najwyższa temperatura, najcieplejsze lato, najmniejszy zasięg arktycznej pokrywy lodowej w historii pomiarów satelitarnych itd. Ekstremalne zjawiska pogodowe stają się coraz powszechniejsze.

Należy podkreślić, że kwestie energii i zmiany klimatu są ściśle ze sobą powiązane, ponieważ przemysł, transport i energetyka odpowiadają za większość unijnych emisji gazów cieplarnianych. W założeniu ograniczenie emisji w sektorze energetycznym, spośród wyżej wymienionych, ze względu na koncentrację na stałych paliwach kopalnych i możliwość zastąpienia źródłami odnawialnymi jest łatwiejsza do osiągnięcia w krótszym terminie. W efekcie transformacja wytwarzania energii elektrycznej ma zasadnicze znaczenie dla przeciwdziałania zmianie klimatu. Zaspokojenie potrzeb energetycznych przy równoczesnym ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych stanowi główne wyzwanie dla Unii Europejskiej, a zwłaszcza Polski.

Zmiany klimatyczne i postępująca degradacja środowiska stanowią zagrożenie dla Europy i reszty świata, dlatego wymagają pilnej reakcji. Aby sprostać tym wyzwaniom, Rada Europejska zaapelowała, by z większym wysiłkiem przeciwdziałać zmianie klimatu i zwróciła się do Komisji Europejskiej o przyspieszenie prac nad unijną neutralnością klimatyczną, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii Europejskiej wynikającymi z Porozumienia Paryskiego.

W efekcie, w grudniu 2019 r. ogłoszono Europejski Zielony Ład i zatwierdzono cel w postaci neutralności klimatycznej do 2050 r. Europejski Zielony Ład to nowo proponowana unijna strategia wzrostu, która ma przekształcić Unię Europejską w neutralne klimatycznie, sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo o zrównoważonej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce. Europejski Zielony Ład wymaga podejścia całościowego, czyli udziału wszystkich działań i polityk UE w realizacji jego celów; wszystkie obecne polityki mające związek z neutralnością klimatyczną zostaną poddane przeglądowi i w razie potrzeby zmienione stosownie do wzrostu ambicji klimatycznych. Zakłada się przeprowadzenie reform przede wszystkim w sektorach gospodarki o największym wpływie na zmiany klimatu i środowisko naturalne, w tym w górnictwie i energetyce.

Dodatkowo, w grudniu 2020 r. Rada Europejska zatwierdziła nowy wiążący cel unijny, zakładający ograniczenie krajowych emisji netto gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 r. w porównaniu z poziomem z 1990 r.

Osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., dzięki transformacji społeczno-gospodarczej, będzie dużym wyzwaniem dla Polski i krajowej energetyki. Regulacje wynikające z Europejskiego Zielonego Ładu będą miały istotny wpływ na działalność Grupy TAURON w krótkim i długim horyzoncie.

Więcej o wpływie Grupy na klimat i adaptacji do zmian klimatu w rozdziale niniejszego Raportu Polityka Klimatyczna Grupy TAURON

Uzależnienie od paliw kopalnych, oprócz istotnego wpływu na klimat powoduje, że sektor przemysłowy na nich bazujący musi się liczyć z ich ograniczaniem, pogarszaniem warunków dostępności i w końcu z wyczerpywaniem, co w dłuższej perspektywie powoduje pogarszanie się warunków rozwoju gospodarczego. W związku z niewystarczalnością zasobów, są one reglamentowane w branży energetycznej poprzez limity operacyjne wynikające z mechanizmów prawnych, np. koncesje określające możliwy zakres eksploatacji złoża węgla kamiennego lub złoża kamienia wapiennego czy zgody wodnoprawne określające limity korzystania z zasobów wodnych w przypadku działalności z tym związanych. Limitowane są ilości wody pobieranej bezpośrednio ze środowiska (ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych), jak również limitowane są ilości i jakość ścieków mogących być wprowadzanych do środowiska. Z tych względów, gdzie tylko to możliwe poszukuje się rozwiązań technicznych pozwalających na tzw. zamykanie obiegów, czyli ponowne wykorzystywanie wody w obiegach technologicznych o mniejszych wymaganiach jakościowych. Również wykorzystywanie wody do produkcji energii elektrycznej w elektrowniach wodnych jest limitowane dodatkowymi warunkami określanymi indywidualnie dla każdej elektrowni, takimi jak poziom piętrzenia czy minimalny przepływ biologiczny.

Niewystarczalność zasobów może również stanowić szansę dla przemysłu energetycznego i wydobywczego, jako źródła materiałów mogących zastępować coraz bardziej limitowane kruszywa naturalne. Powstające przez wiele lat popioły, żużel, gips z procesów odsiarczania czy kruszywa powydobywcze towarzyszące przeróbce węgla zaczynają być coraz bardziej poszukiwane na rynku, ze względu na to, że substancje te produkowane jako integralne części procesu wytwarzania energii, w wyniku spalania paliw stałych oraz przeróbki wydobytych kopalin, mogą być wykorzystywane bez dalszego przetwarzania, w sposób bezpieczny dla środowiska jako substytuty kruszyw naturalnych.